تورک کانورتر یک نوع کوپلینگ هیدرولیکی است که قابلیت انتقال قدرت چرخش از یک موتور به یک بار متحرک را دارد.
تورک کانورتر یا مبدل گشتاور یک نوع کوپلینگ هیدرولیکی است که. قابلیت انتقال قدرت چرخش از یک موتور به یک بار متحرک را دارد. مبدل گشتاور جایگزین کلاچ در گیربکس های اتوماتیک است.
هنگامی که پیشرانه با سرعت و دور موتور کم فعالیت میکند. با پایین آمدن سرعت دور موتور، گشتاور کمتری به مبدل گشتاور وارد میکند. و بنابراین با کمی فشار بر روی پدال ترمز باعث متوقف شدن خودرو میشود.
همچنین هنگام افزایش سرعت با بالا رفتن دور موتور گشتاور بیشتری به مبدل گشتاور وارد میشود. و با فشردن پدال گاز قدرت بیشتری به چرخ ها و محور ها وارد میشود.
اگر تورک کانورتر تنها یک استاتور ثابت داشته باشد به آن مبدل تک فاز میگویند . اگر دارای یک استاتور با قابلیت چرخش هم جهت با توربین و پمپ داشته باشد، به آن مبدل دو فاز میگویند. و نیز اگر دارای دو استاتور با قابلیت حرکت هم جهت با پمپ و توربین را داشته باشد مبدل سه فاز میگویند. در حقیقت وجود استاتور باعث افزایش بازدهی گشتاور تورکانورتر بین 30 تا 50 درصد میشود.
عملکرد آن بر اساس هیدرودینامیک مایعات می باشد. کانورتور با روغن تحت فشار پمپ گیربکس پر شده است، و شامل این قسمتها میباشد :
هنگام آغاز حرکت پمپ باعث حرکت دورانی در روغن می شود. و روغن تحت اثر نیروی گریز از مرکز وارد توربین می شود. که هنوز ساکن است در این حالت جریان روغن برگشتی از توربین بر خلاف چرخش پمپ است. و نیروئی عکس نیروی پمپ و موتور اعمال می کند .
برای جلوگیری از این موضوع استاتور که به یک طرف آزادانه میچرخد. جریان روغن را هدایت می کند. (مسیر برگشت روغن از توربین را می شکند ) در آغاز حرکت پمپ روغن را به درون شیارها (پره ها ) توربین می فرستد.
استاتور به دلیل اینکه نیروی وارده از روغن برگشتی بر پره های آن خلاف حرکتش میباشد ثابت می ماند. و جریان روغن را شکسته و در جهت حرکت پمپ هدایت می کند. این مرحله، مرحله تبدیل نامیده می شود.
توربین شتاب می گیرد و جهت جریان روغن عوض میشود. وقتی سرعت توربین به سرعت پمپ برسد. نیروی وارده به استاتور کم شده. و مسیر روغن نیز مستقیم میشود. در نتیجه استاتور هم به همراه پمپ به حرکت در آمده تا مانع جریان روغن نشود. این مرحله مرحله جفت شدن نامیده می شود.
با این حال هنوز بین پمپ و توربین لغزندگی وجود دارد. و انتقال نیرو به صورت کامل و صد درصد نمی باشد. به همین دلیل در کانورتر ازسیستمی استفاده کرده اند که، پس از بالا رفتن دور و به منظور پائین آوردن مصرف سوخت توربین را با بدنه کانورتر یک پارچه کرده. تا انتقال قدرت و سرعت به صد در صد برسد که به این عمل مرحله قفل شدن یا لاک آف LOAK OFF گویند.
در صورت خرابی تورک کانورتر مشکلات زیادی ممکن است به وجود بیاید که عبارتند از:
که در این صورت گیربکس باید باز شود و کانورتور و صافی حتما تعویض شود.
به علت اینکه تورک کانورتر(مبدل گشتاور) به فلایویل متصل است، سرعت گردش آن با پیشرانه برابر است. پرده های جاسازی شده در پمپ نیز به محفظه متصل هستند.
بنابراین این قسمت معادل با سرعت پیشرانه حرکت میکند. پمپ موجود در محفظه گشتاور از نوع سانتریفیوژی است. که با چرخش پمپ، روغن به خارج از محور مرکزی پخش میشود. با این چرخش حالت خلاء به وجود می آید و روغن به سمت مرکز کشیده میشود.
روغن به تیغه های توربین که به گیربکس متصل است وارد میشود. در کل وظیفه توربین، چرخش در گیربکس است. که انجام این عمل باعث انتقال قدرت به محور ها میشود.
در واقع روغنی که به توربین وارد میشود. قبل از خروج از مرکز باید تغییر جهت دهد. همین تغییر جهت باعث چرخش توربین و در نهایت حرکت خودرو میشود.
ارتباط با متخصصین گروه صنعتی ترنس پاور
بخش ثابت تورک کانورتر (مبدل گشتاور) که در مرکز قرار دارد استاتور است. وظیفه استاتور تغییر جهت روغن خروجی از توربین و جلوگیری از ورود آن به پمپ است. استاتور به طرز قابل توجهی کارایی گشتاور را بالا میبرد. در حقیقت استاتور فقط در جهت مخالف روغت حرکت میکند.
توقف : زمان کوتاهی بین سرعت گردش پمپ و توربین است. مثلا زمانی که گیربکس در حالت حرکت قرار دارد، همزمان پدال ترمز فشرده میشود.
شتابگیری: در زمان حرکت خوردرو تفاوت سرعت پمپ و توربین کمتر است.
کوپلینگ: مکانیزم کلاچ قفل شونده زمانی وارد عمل میشود که خودرو با سرعت بالاتر از 60 کیلومتر حرکت کند.
مهمترین مزیت استفاده از تورک کانورتر یا مبدل های گشتاورنسبت به کلاچ های معمولی این است که، انتقال گشتاور در خودروهای شامل مبدل ها به نرمی صورت می گیرد. این خودروها نیز میتواند با دنده ی فعال نیز متوقف یا حرکت کند. بنابراین نیاز به مهارت خاصی از سمت راننده نیست. شاید از بزرگترین معایب این مبدل ها این است که دنده های درگیر مقداری لغزش وجود دارد.
از مزایای دیگر تورک کانورتر نسبت به کلاچ های اصطکاکی این است که تمامی نوسانات سیستم انتقال قدرت یا موتور در این نوع سیستم مستهلک میشود. و همانند یک فلاویل هیدرولیکی عمل میکند.
گروه صنعتی ترنس پاور در تهران Trans Power
مرکز تخصصی تعمیرات انواع توربین
تعمیرات انواع توربین(تورک کانورتر) گیربکس اتوماتیک
